Το Κέιπ Τάουν είναι η πρώτη μεγάλη σύγχρονη πόλη στον κόσμο που ξεμένει από το νερό. Αν οι κάτοικοι δεν μειώσουν δραστικά την καθημερινή χρήση νερού, οι βρύσες της παραθαλάσσιας μητρόπολης των τεσσάρων εκατομμυρίων ψυχών θα στεγνώσουν σύντομα. Στις 11 Μαϊου, για την ακρίβεια, σύμφωνα με τις νεότερες προβλέψεις.
Ωστόσο, η δυστοπική κατάσταση της πόλης της Νότιας Αφρικής που πλήττεται από την ξηρασία και οι δεξαμενές νερού που διαθέτει έχουν σχεδόν αδειάσει είναι μόνο ένα παράδειγμα του προβλήματος, για το οποίο οι ειδικοί προειδοποιούν εδώ και καιρό, αυτό της λειψυδρίας.
Για τους επιστήμονες που παρακολουθούν την κλιματική αλλαγή, οι κάτοικοι του Κέιπ Τάουν παίρνουν απλώς μια «πρόγευση» της νέας επερχόμενης κλιματικής «κανονικότητας», με την μεγαλύτερη ξηρασία και τις λιγότερες βροχές.
Παρά το γεγονός ότι το νερό καλύπτει περίπου το 70% της επιφάνειας της Γης, ειδικά το πόσιμο νερό, δεν είναι τόσο άφθονο όσο μπορεί κανείς να φανταστεί. Μόνο το 3% είναι πόσιμο.
Πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στο νερό και για άλλα 2,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι το νερό είναι σπάνιο για τουλάχιστον ένα μήνα του έτους. Μια έρευνα του 2014 για τις 500 μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο υπολόγισε ότι ένας στους τέσσερις βρίσκεται σε κατάσταση «υδατικού στρες».
Εκτός των κλιματικών αλλαγών στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες, μέχρι και το 80% του νερού χάνεται μέσω διαρροών λόγω απαρχαιωμένου και ελλιπούς δικτύου, σύμφωνα με τη γερμανική περιβαλλοντική συμβουλευτική «GIZ». Ακόμη και σε ορισμένες περιοχές των ΗΠΑ, μέχρι και το 50% του νερού χάνεται λόγω της γήρανσης των υποδομών.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών, η παγκόσμια ζήτηση για νερό θα υπερβεί την προσφορά κατά 40% το 2030, λόγω του συνδυασμού κλιματικών αλλαγών, ανθρώπινης δράσης και πληθυσμιακής ανάπτυξης.
Δεν πρέπει λοιπόν να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Κέιπ Τάουν είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ενδεικτικά το BBC παρουσιάζει άλλες 11 πόλεις που είναι πολύ πιθανό να ξεμείνουν από το νερό.
Σάο Πάολο
Η οικονομική πρωτεύουσα της Βραζιλίας και μία από τις 10 πιο πολυσύχναστες πόλεις στον κόσμο πέρασε μια παρόμοια δοκιμασία με αυτή του Κέιπ Τάουν. Καθοριστική για την εξαφάνιση των αποθεμάτων νερού έπαιξε η ξηρασία που έπληξε τη Βραζιλία από το 2014 έως και το 2017. Η πόλη των 21,7 εκατομμυρίων κατοίκων έφτασε να έχει λιγότερο από 20 ημέρες υδροδότησης και η αστυνομία έπρεπε να συνοδεύει τα φορτηγά με νερό για να σταματήσει τη λεηλασία. Ωστόσο η αποστολή του ΟΗΕ στο Σάο Πάολο ήταν επικριτική για την έλλειψη κατάλληλου σχεδιασμού και επενδύσεων από τις κρατικές αρχές. Τον Ιανουάριο του 2017 τα αποθέματα ήταν 15% λιγότερα σε σχέση με την ίδια περίοδο άλλες χρονιές, θέτοντας για άλλη μια φορά τη μελλοντική ύδρευση της πόλης σε συναγερμό.
Μπάνγκαλορ
Η Μπάνγκαλορ κάθε χρόνο ολοένα και περισσότερο αναπτύσσεται στα πρότυπα των σύγχρονων μεγαλουπόλεων της Αμερικής. Πολυώροφα κτίρια από μέταλλο και γυαλί, Ινδοί με σκουρόχρωμα κοστούμια -και όχι με τις παραδοσιακές φορεσιές που συνηθίζονται σχεδόν σε όλη την υπόλοιπη Ινδία- κρατώντας χαρτοφύλακα και τις χαρακτηριστικές μαύρες τσάντες για το laptop, μαρτυρούν ότι στην πόλη χτυπάει ο παλμός της τεχνολογίας και της πληροφορικής.
Μια πόλη που έχει συγκεντρώσει τα μεγαλύτερα μυαλά της πληροφορικής από όλη αυτήν την αχανή χώρα και δουλεύει 24 ώρες κάθε μέρα όλον το χρόνο. Μια πόλη με αναρίθμητες εταιρείες, που όχι μόνο έχουν υψηλή τεχνογνωσία στην πληροφορική, αλλά και την εξάγουν σε όλον τον κόσμο.
Ωστόσο, η πόλη της Νότιας Ινδίας αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο να ξεμείνει από πόσιμο νερό. Η έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση της χώρας αποδεικνύει πως η πόλη χάνει πάνω από το μισό του πόσιμου νερού εξαιτίας των παλαιών υδραυλικών συστημάτων και της ρύπανσης των υδάτων. Μια εις βάθος απογραφή των λιμνών της πόλης διαπίστωσε ότι το 85% είχε νερό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μόνο για άρδευση και βιομηχανική ψύξη. Δεν υπήρχε καμία λίμνη κατάλληλη για πόσιμο ή κολύμβηση.
Πεκίνο
Η Παγκόσμια Τράπεζα ορίζει τη λειψυδρία ως την κατάσταση όπου οι άνθρωποι σε καθορισμένη τοποθεσία λαμβάνουν λιγότερο από 1.000 κυβικά μέτρα γλυκού νερού ανά άτομο ετησίως. Το 2014, καθένας από τα 20 εκατομμύρια κατοίκους του Πεκίνου είχε μόνο 145 κυβικά μέτρα. Η Κίνα φιλοξενεί σχεδόν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά μόνο το 7% του γλυκού νερού του κόσμου.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Columbia, τα αποθέματα της χώρας μειώθηκαν κατά 13% μεταξύ του 2000 και του 2009. Ταυτόχρονα υπάρχει και πρόβλημα ρύπανσης. Τα επίσημα στοιχεία από το 2015 έδειξαν ότι το 40% των επιφανειακών υδάτων του Πεκίνου ήταν μολυσμένα σε σημείο που δεν ήταν χρήσιμα ακόμη και για τη γεωργία ή τη βιομηχανική χρήση. Οι κινεζικές αρχές προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, δημιουργώντας μαζικά έργα εκτροπής του νερού. Ωστόσο η απειλή της εξάντλησης του νερού είναι στο κόκκινο.
Κάιρο
Ο Νείλος ποταμός που δημιούργησε έναν από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς του κόσμου, σήμερα κινδυνεύει να «πεθάνει». Ενώ αποτελεί την πηγή του 97% του νερού της Αιγύπτου, είναι και ο προορισμός των αυξανόμενων ποσοτήτων μη επεξεργασμένων γεωργικών και οικιακών απορριμμάτων. Τα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης για την Υγεία δυστυχώς επισημαίνουν πως η Αίγυπτος μετρά πολλούς θανάτους που σχετίζονται με τη ρύπανση των υδάτων την ώρα που ο ΟΗΕ εκτιμά πως έως το 2025 ολόκληρη η χώρα θα αντιμετωπίσει σοβαρές ελλείψεις νερού.
Τζακάρτα
Όπως και πολλές παράκτιες πόλεις, η ινδονησιακή πρωτεύουσα αντιμετωπίζει την απειλή της ανόδου των επιπέδων της θάλασσας. Αλλά στη Τζακάρτα το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί κυρίως λόγω της ανθρώπινης δράσης. Επειδή λιγότερο από το ήμισυ των 10 εκατομμυρίων κατοίκων της πόλης έχουν πρόσβαση σε νερό, το παράνομο σκάψιμο πηγαδιών είναι η επικρατούσα λύση. Αυτή η πρακτική αποστραγγίζει τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, σχεδόν κυριολεκτικά τους στέγνωσε. Ως εκ τούτου, περίπου το 40% της Τζακάρτα βρίσκεται τώρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Μόσχα
Το 1/4 των αποθεμάτων του πόσιμου νερού του κόσμου βρίσκεται στη Ρωσία, αλλά η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρύπανσης που προκαλούνται από τη βιομηχανική ανάπτυξή της. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τη Μόσχα, όπου η παροχή νερού εξαρτάται κατά 70% από τα επιφανειακά ύδατα. Μάλιστα, οι επίσημοι ρυθμιστικοί φορείς παραδέχονται ότι το 35% έως το 60% των συνολικών αποθεμάτων πόσιμου νερού στη Ρωσία δεν πληρούν τα υγειονομικά πρότυπα.
Κωνσταντινούπολη
Τα τελευταία χρόνια, πυκνοκατοικημένες περιοχές όπως η Κωνσταντινούπολη (14 εκατομμύρια κάτοικοι) έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν έλλειψη νερού σους ξηρότερους μήνες. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της τουρκικής κυβέρνησης, η χώρα είναι τεχνικά σε κατάσταση υδατικού στρες, καθώς η κατά κεφαλήν προσφορά μειώθηκε κάτω από 1.700 κυβικά μέτρα το 2016. Τοπικοί εμπειρογνώμονες έχουν προειδοποιήσει ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί μέχρι το 2030.
Μεξικό
Η έλλειψη νερού δεν είναι κάτι νέο για τα 21 εκατομμύρια κατοίκους της πρωτεύουσας του Μεξικού. Οι βρύσες για έναν στους πέντε τρέχουν νερό κάποιες ώρες μόνο την εβδομάδα, ενώ ένα άλλο 20% έχει τρεχούμενο νερό μόνο για λίγες ώρες της ημέρας. Η πόλη εισάγει έως 40% του νερού της από απομακρυσμένες πηγές, αλλά οι απώλειες νερού λόγω προβλημάτων στο δίκτυο σωλήνων εκτιμώνται επίσης στο 40%.
Λονδίνο
Σίγουρα το Λονδίνο δεν θα ήταν η πρώτη πόλη που θα ερχόταν στο μυαλό κάποιου που θα τον ρωτούσαν ποιες πόλεις θα κινδυνεύσουν από την έλλειψη νερού στο μέλλον. Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Με μέση ετήσια βροχόπτωση περίπου 600mm (λιγότερο από το μέσο όρο του Παρισιού και μόνο περίπου το μισό της Νέας Υόρκης), το Λονδίνο αντλεί το 80% του νερού του από ποτάμια. Μέχρι το 2025 προβλέπεται να έχει μεγάλα προβλήματα εφοδιασμού και μέχρι το 2040 οι ελλείψεις νερού θα είναι η καθημερινότητα.
Τόκιο
Η ιαπωνική πρωτεύουσα απολαμβάνει επίπεδα βροχοπτώσεων παρόμοια με εκείνα του Σιάτλ στη δυτική ακτή των ΗΠΑ, η οποία φημίζεται για τις βροχές της. Οι βροχοπτώσεις, ωστόσο, διαρκούν μονάχα τέσσερις μήνες κι αυτό σημαίνει πως αν μια χρονιά δεν βρέξει πολύ, το σενάριο μιας ξηρασίας είναι πολύ πιθανό. Τουλάχιστον 750 ιδιωτικά και δημόσια κτίρια στο Τόκιο διαθέτουν συστήματα συλλογής και χρήσης υδάτων. Στο Τόκιο, η ύδρευση των σπιτιών περισσότερων από 30 εκατομμυρίων ατόμων, εξαρτάται κατά 70% από τα επιφανειακά ύδατα (ποτάμια, λίμνες και λιωμένο χιόνι). Αν η ανομβρία συνεχιστεί η λειψυδρία είναι προ των πυλών.
Μαϊάμι
Η πολιτεία της Φλόριντα στην Αμερική είναι μεταξύ των πέντε που δέχονται την περισσότερη βροχή κάθε χρόνο. Ωστόσο, στην πιο διάσημη πόλη της, το Μαϊάμι, υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα. Ένα σχέδιο του 20ού αιώνα για την αποστράγγιση των κοντινών βάλτων είχε απρόβλεπτο αποτέλεσμα. Τα νερά από τον Ατλαντικό Ωκεανό μόλυναν το Aquapark Biscayne, την κύρια πηγή γλυκού νερού της πόλης. Παρά το γεγονός ότι το πρόβλημα εντοπίστηκε στη δεκαετία του 1930, εξακολουθεί να διαρρέει θαλασσινό νερό, κυρίως επειδή η αμερικανική πόλη γνώρισε ταχύτερους ρυθμούς αύξησης της στάθμης της θάλασσας, με το νερό να παραβιάζει τα υπόγεια αμυντικά εμπόδια που έχουν εγκατασταθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Οι γειτονικές πόλεις ήδη αγωνίζονται. Ενδεικτικά, η παραλία Hallandale, η οποία απέχει λίγα μίλια βόρεια του Μαϊάμι, πρέπει να κλείσει έξι από τα οκτώ πηγάδια της λόγω της εισβολής αλμυρού νερού. Ακόμη και στο Μαϊάμι προβλέπεται ότι θα πουν το νερό νεράκι.
