Σημαντικά προβλήματα στον τρόπο αδειοδότησης ή/και λειτουργίας αρκετών από τα συστήματα ανακύκλωσης, αλλά και στον τρόπο που τα διαχειρίστηκε ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), διαπιστώνει πόρισμα των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης. Το πόρισμα ασχολείται με ζητήματα που προκύπτουν σε σχέση με τη λειτουργία των συστημάτων ΣΥΔΕΣΥΣ, Re-Battery, ΕΝΔΙΑΛΕ και Ανταποδοτική Ανακύκλωση, αλλά και αρκετές από τις αποφάσεις του ΕΟΑΝ που φαίνεται να λειτουργεί με τρόπο αρκετά διαφορετικό από τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα. Η έρευνα ζητήθηκε από τον υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Μανιάτη. Οπως προκύπτει από το πόρισμα:• Εκτιμάται ότι υπήρξε σοβαρή πλημμέλεια στον τρόπο που ο ΕΟΑΝ χειρίστηκε τον ΣΥΔΕΣΥΣ, σύστημα που διαχειρίζεται μεταχειρισμένους συσσωρευτές. Οπως προκύπτει, όταν κατόπιν ελέγχων το 2007 και το 2009 διαπιστώθηκε ότι η λειτουργία του συστήματος δεν ήταν σύννομη, ο φάκελος διαβιβάστηκε μεν στον εισαγγελέα, ωστόσο ο ΕΟΑΝ δεν επέβαλε κυρώσεις (οι οποίες θα μπορούσαν να φθάσουν, όπως αναφέρεται, στην ανάκληση της άδειας του συστήματος). Κατόπιν, κατά τη διαδικασία ανανέωσης της άδειας του ΣΥΔΕΣΥΣ, το σύστημα κατέθεσε φάκελο 17 μήνες μετά τη λήξη της προθεσμίας «χωρίς να προκύπτει κάποια όχληση από την υπηρεσία για την τήρηση της προθεσμίας της απόφασης».
Στη συνέχεια, το 2012 ο ΣΥΔΕΣΥΣ κλήθηκε να τοποθετηθεί επί των ευρημάτων οικονομικού ελέγχου και απάντησε εννέα μήνες αργότερα και πάλι χωρίς να του επιβληθούν κυρώσεις. «Για περισσότερα από τρία χρόνια ο ΕΟΑΝ επέτρεπε να λειτουργεί ένα σύστημα συλλογικής διαχείρισης το οποίο επανειλημμένως εντοπίστηκε να παραβιάζει τη νομοθεσία και δεν συμμορφωνόταν με τους τιθέμενους από τη Διοίκηση όρους», αναφέρεται.
• Επισημαίνεται νομικό κενό σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης περιβαλλοντικών παραβάσεων μελών των συστημάτων. Αναφέρεται το παράδειγμα του συστήματος Re-Battery για την ανακύκλωση χρησιμοποιημένων μπαταριών, του οποίου μέτοχος κατά 10% είναι η εταιρεία Ι. Χούμας ΑΕΒΕ, εις βάρος της οποίας έχουν από το 2004 έως το 2012 «βεβαιωθεί παραβιάσεις των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας, καθώς και διατάξεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας για πρόκληση ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος». Οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος προτείνουν αλλαγή της νομοθεσίας, προκειμένου να μην επιτρέπεται εταιρείες με ανάλογα προβλήματα να συμμετέχουν σε συστήματα ανακύκλωσης.
• Προτείνεται να ληφθούν μέτρα για να αποφεύγεται η δημιουργία συνθηκών μονοπωλίου ή χειραγώγησης στην αγορά της ανακύκλωσης από τα συστήματα. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρονται καταγγελίες που υπάρχουν εις βάρος του συστήματος ΕΝΔΙΑΛΕ (συλλογή λιπαντικών ελαίων), περί χειραγώγησης της αγοράς αποβλήτων λιπαντικών ελαίων όντας θυγατρική της Cyclon Ελλάς (που παράγει και επεξεργάζεται λιπαντικά έλαια). Πρέπει να σημειωθεί ότι η συμμετοχή στα συστήματα φυσικών ή νομικών προσώπων που δραστηριοποιούνται στο αντικείμενο των συστημάτων αυτών δεν απαγορεύεται από τη νομοθεσία, ωστόσο θεωρείται ότι δεν βοηθάει στην καλή λειτουργία της αγοράς. Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης προτείνει να διενεργηθεί έλεγχος με τη συνεργασία της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
• Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της διαμάχης του ΕΟΑΝ με το σύστημα Ανταποδοτική Ανακύκλωση (ασχολείται με την ανακύκλωση συσκευασιών), οι Επιθεωρητές Δημόσιας Διοίκησης επισημαίνουν νομικό κενό. «Πρέπει να διευκρινιστούν οι αρμοδιότητες ανάκλησης- αφαίρεσης της έγκρισης λειτουργίας ενός συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης, προκειμένου να μην εμφανίζονται στο μέλλον προβλήματα όπως αυτά που ανέκυψαν με την Ανταποδοτική Ανακύκλωση», αναφέρει. Ολόκληρο το πόρισμα είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (www.gedd.gr).
Την προηγούμενη εβδομάδα το ΥΠΕΚΑ έδωσε σε διαβούλευση σχέδιο νόμου για την ανακύκλωση, που δείχνει να κινείται στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των προβλημάτων στη λειτουργία των συστημάτων ανακύκλωσης.
Αποφάσεις που δείχνουν οικονομική άνεση
Το πόρισμα υποδεικνύει αποφάσεις του ΕΟΑΝ που δείχνουν οικονομική άνεση αναντίστοιχη των καιρών μας. Για παράδειγμα, αναφέρεται ότι «σημαντικός αριθμός θεμάτων νομικής υποστήριξης καλύπτεται με ιδιαίτερες συμβάσεις έργου που ανατίθενται σε δικηγορικά γραφεία και όχι από τον νομικό σύμβουλο του Οργανισμού». Αντιστοίχως, πρόβλημα δημιουργεί η ανάθεση σε εξωτερικές εταιρείες του ελέγχου των συστημάτων: «Το θέμα της μη παροχής στοιχείων από τα συστήματα προς τις διενεργούσες τον έλεγχο ιδιωτικές εταιρείες, με τη βάσιμη ή μη αιτιολογία του προσωπικού ή βιομηχανικού απορρήτου, δεν θα υφίστατο αν οι έλεγχοι γίνονταν από προσωπικό του ΕΟΑΝ με τη συνδρομή ιδιωτικών εταιρειών μόνο για εξειδικευμένα θέματα», αναφέρεται. Επίσης, ο ΕΟΑΝ ασφάλισε το διοικητικό του συμβούλιο και τα διευθυντικά στελέχη «έναντι του κινδύνου των πάσης φύσεων αστικών αξιώσεων» για 2,5 εκατ. ευρώ. «Η ασφαλιστική κάλυψη, παρότι κρίνεται λογική, δεν συμβαδίζει με τα ισχύοντα στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, στους υπαλλήλους του οποίου δεν προσφέρεται καμία ασφαλιστική κάλυψη έναντι αστικών διεκδικήσεων». Ακόμη προκύπτει ότι για ένα χρόνο (9/2009 - 9/2010) ο Οργανισμός δεν συνεδρίασε ούτε μία φορά! Επίσης δεν έχει συνεδριάσει μήνα Αύγουστο τα τελευταία πέντε χρόνια.
Γιώργος Λιάλιος
kathimerini.gr
