Το Επιχειρησιακό Σχέδιο 2012-2014 που έδωσε πρόσφατα στην δημοσιότητα ο Δήμος Αγίας Παρασκευής, αποτελεί μια απλή διαχειριστική καταγραφή δεδομένων, στερείται οράματος για την πόλη και την καταδικάζει σε μια απαράδεκτη στασιμότητα.
Στην προσπάθεια να ανοίξει ένας διάλογος για το παρόν και το μέλλον της Αγίας Παρασκευής, παραθέτουμε παρακάτω την Διακήρυξη των Πράσινων Πόλεων μια σειρά Συμφωνιών για το Αστικό Περιβάλλον. Πρόκειται για ένα σημαντικό κείμενο του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP), το οποίο θα πρέπει, πιστεύουμε, να μελετήσουν και να εφαρμόσουν οι δημοτικές αρχές (υφιστάμενες και μέλλουσες) και στην Ελλάδα.
Παρακάτω ολόκληρο το κείμενο, από το οποίο μπορεί να γίνει επιλογή αρκετών δράσεων που μπορούν να βρουν εφαρμογή και στην πόλη μας.
21 δράσεις για το μέλλον
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι για πρώτη φορά στην Ιστορία, η πλειοψηφία του πληθυσμού του πλανήτη ζει πλέον σε πόλεις κι ότι η συνεχιζόμενη αστικοποίηση θα έχει σαν αποτέλεσμα ένα εκατομμύριο άνθρωποι τη βδομάδα να μετακομίζουν στις πόλεις, δημιουργώντας έτσι μια νέα δέσμη περιβαλλοντικών προκλήσεων και ευκαιριών, και
ΠΙΣΤΕΥΟΝΤΑΣ ότι ως Δήμαρχοι πόλεων σε όλη τη Γη έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να ηγηθούμε στο δρόμο της ανάπτυξης αληθινά αειφόρων αστικών κέντρων που βασίζονται σε πολιτιστικά και οικονομικά κατάλληλες τοπικές δράσεις, και
ΕΝΘΥΜΟΥΜΕΝΟΙ ότι το 1945 οι ηγέτες 50 εθνών συγκεντρώθηκαν στο Σαν Φρανσίσκο για να διαμορφώσουν και να υπογράψουν τη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών, και
ΕΧΟΝΤΑΣ ΕΠΙΓΝΩΣΗ της σημασίας των υποχρεώσεων και του πνεύματος του Συνεδρίου της Στοκχόλμης του 1972 για το Ανθρώπινο Περιβάλλον, της Παγκόσμιας Συνόδου του Ρίου του 1992 (UNCED), του Συνεδρίου της Κωνσταντινούπολης του 1996 για τους Ανθρώπινους Οικισμούς, των Στόχων Ανάπτυξης της Χιλιετηρίδας του 2000, και της Παγκόσμιας Συνόδου του 2002 στο Γιοχάνεσμπουργκ για την Αειφόρο Ανάπτυξη, βλέπουμε τις Συμφωνίες για το Αστικό Περιβάλλον που περιγράφονται παρακάτω σαν μια συνεργατική επέκταση των προσπαθειών να προχωρήσει παραπέρα η βιωσιμότητα, να πολλαπλασιαστούν οι δυναμικές οικονομίες, να προωθηθεί η κοινωνική δικαιοσύνη, και να προστατευτούν τα φυσικά συστήματα του πλανήτη,
ΓΙ’ ΑΥΤΟ, ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ, εμείς οι υπογράφοντες Δήμαρχοι να γράψουμε ένα νέο κεφάλαιο στην Ιστορία της παγκόσμιας συνεργασίας. Δεσμευόμαστε να προωθήσουμε την πλατφόρμα συνεργασίας και να χτίσουμε ένα οικολογικά βιώσιμο, οικονομικά δυναμικό, και κοινωνικά δίκαιο μέλλον για τους πολίτες των πόλεών μας, και
ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ ότι καλούμε σε δράση τους συναδέλφους μας Δημάρχους σε όλο τον κόσμο για να υπογράψουν τις Συμφωνίες για το Αστικό Περιβάλλον και να συνεργαστούν μαζί μας για να εφαρμόσουμε τις συμφωνίες, και
ΑΚΟΜΗ ΣΥΜΦΩΝΟΥΜΕ ότι υπογράφοντας αυτές τις Συμφωνίες για το Αστικό Περιβάλλον, δεσμευόμαστε να μετακινήσουμε τα ζωτικά θέματα της βιωσιμότητας στην κορυφή της νομοθετικής μας ατζέντας. Εφαρμόζοντας τις Συμφωνίες για το Αστικό Περιβάλλον, σκοπεύουμε να κάνουμε πραγματικότητα το δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και ασφαλές περιβάλλον για όλα τα μέλη της κοινωνίας μας.
ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΤΟΥ ΣΑΝ ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΤΙΚΌ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Θέματα:
1. Ενέργεια
Ανανεώσιμη Ενέργεια / Επάρκεια Ενέργειας / Κλιματική Αλλαγή
2. Μείωση Απορριμμάτων
Μηδέν σκουπίδια / Ευθύνη του κατασκευαστή / Ευθύνη του καταναλωτή
3. Αστικός Σχεδιασμός Πράσινα κτίρια
Αστικός σχεδιασμός / Φτωχογειτονιές
4. Αστική Φύση
Πάρκα / Αποκατάσταση οικοτόπων / Άγρια Ζωή
5. Μεταφορές
Δημόσιες μεταφορές / Καθαρά οχήματα / Μειώνοντας την κυκλοφοριακή συμφόρηση
6. Περιβαλλοντική Υγεία
Μείωση των τοξικών / Συστήματα υγιεινής διατροφής / Καθαρός Αέρας
7. Νερό
Πρόσβαση στο νερό και επάρκεια / Προστασία των πηγών ου νερού / Μείωση σπατάλης νερού
1. Ενέργεια
Δράση 1
Υιοθεσία και εφαρμογή μιας πολιτικής για να αυξήσουμε τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ώστε να καλύπτουν το 10% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της πόλης, μέσα σε επτά χρόνια.
Δράση 2
Υιοθεσία και εφαρμογή μιας πολιτικής μείωσης κατά 10% της κατανάλωσης ενέργειας μέσα σε επτά χρόνια, δια μέσου της εξοικονόμησης ενέργειας, ρύθμισης του χρόνου ζήτησης ενέργειας και μέτρων προστασίας/ συντήρησης του δικτύου.
Δράση 3
Υιοθεσία ενός σχεδίου της πόλης για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 25% ως το 2030, και το οποίο περιλαμβάνει ένα σύστημα μέτρησης και ελέγχου επαλήθευσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Μείωση απορριμμάτων
Δράση 4
Καθιέρωση μιας πολιτικής ώστε να επιτευχθεί μηδενική εισροή απορριμμάτων στις χωματερές και τα εργοστάσια καύσης ως το 2040.
Δράση 5
Υιοθεσία ενός νόμου για την πόλη που θα μειώνει τη χρήση κατά τουλάχιστον 50% μέσα σε 7 χρόνια μιας κατηγορίας προϊόντων τοξικών ή μη ανανεώσιμων που καταλήγουν στα σκουπίδια.
Δράση 6
Εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλωσης και κομποστοποίησης «φιλικών προς το χρήση», με στόχο τη μείωση κατά 20% της κατά κεφαλήν διάθεσης απορριμμάτων σε χωματερές και εργοστάσια καύσης μέσα σε 7 χρόνια.
Αστικός σχεδιασμός
Δράση 7
Υιοθέτηση μιας πολιτικής που καθιερώνει ένα σύστημα προδιαγραφών «πράσινων κτιρίων» που εφαρμόζεται σε όλα τα δημοτικά κτίρια.
Δράση 8
Υιοθέτηση αρχών και πρακτικών αστικού σχεδιασμού που προωθούν την υψηλότερη πυκνότητα, τη μεικτή χρήση, γειτονιές που είναι κατάλληλες για περπάτημα, ποδήλατο και προσβάσιμες στα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι οποίες συνδυάζουν τη χρήση γης και τις μεταφορές με συστήματα ανοιχτών χώρων για διασκέδαση και οικολογική αποκατάσταση.
Δράση 9
Υιοθέτηση μιας πολιτικής ή εφαρμογή ενός προγράμματος που δημιουργεί περιβαλλοντικά χρήσιμες θέσεις εργασίας σε φτωχογειτονιές ή παραγκουπόλεις.
Αστική Φύση
Δράση 10
Διασφάλιση ότι υπάρχει ένα δημόσιο πάρκο ή ελεύθερος χώρος για ψυχαγωγία σε απόσταση 500 μέτρων από κάθε κάτοικο της πόλης.
Δράση 11
Καταγραφή της υπάρχουσας φυτοκάλυψης στην πόλη και, στη συνέχεια, καθιέρωση ενός στόχου που βασίζεται σε οικολογικά και κοινοτικά κριτήρια για να φυτέψουμε και να διατηρήσουμε την φυτοκάλυψη σε όχι λιγότερο από το 50% των διαθέσιμων πεζοδρομίων.
Δράση 12
Υιοθέτηση νομοθεσίας που θα προστατεύει τους κρίσιμους για το οικοσύστημα φυσικούς διαδρόμους και άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά οικοτόπων – κλειδιά (π.χ. χαρακτηριστικά νερού, φυτά που παράγουν τροφή, καταφύγια για την άγρια ζωή, χρήση ντόπιων ιθαγενών ειδών φυτών κλπ) από την μη βιώσιμη ανάπτυξη.
Μεταφορές
Δράση 13
Δράση και εφαρμογή μιας πολιτικής που επεκτείνει τη φτηνή κάλυψη με δημόσιες μεταφορές σε απόσταση μισού χιλιομέτρου από κάθε κάτοικο της πόλης μέσα σε 10 χρόνια.
Δράση 14
Καθιέρωση νόμου που καταργεί την βενζίνη που περιέχει μόλυβδο (όπου αυτή ακόμη χρησιμοποιείται), που μειώνει σταδιακά το επίπεδο θείου σε καύσιμα ντήζελ και βενζίνη, μαζί με τη χρήση προχωρημένων μεθόδων ελέγχου εκπομπών σε όλα τα λεωφορεία, ταξί και δημόσια μέσα μεταφοράς για να μειωθούν οι εκπομπές αιωρούμενων σωματιδίων και αερίων που προκαλούν νέφος από αυτά τα μέσα μεταφοράς κατά 50% σε 7 χρόνια.
Δράση 15
Εφαρμογή μιας πολιτικής για μείωση του ποσοστού των ταξιδιών οχημάτων με 1 μόνο άτομο κατά 10% μέσα σε 7 χρόνια.
Περιβαλλοντική υγεία
Δράση 16
Κάθε χρόνο, εντοπισμός ενός προϊόντος χημικού ή σύνθετου που χρησιμοποιείται μέσα στην πόλη και αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και υιοθέτηση νομοθεσίας που θα μειώνει ή σταματά τη χρήση του από τη δημοτική αρχή.
Δράση 17
Προαγωγή της δημόσιας υγείας και των περιβαλλοντικών ωφελειών με την υποστήριξη τοπικά παραγόμενων βιολογικών προϊόντων. Διασφάλιση ότι 20% όλων των υπηρεσιών της πόλης (συμπεριλαμβανομένων και των σχολείων) θα προσφέρουν τοπικά βιολογικά τρόφιμα μέσα σε 7 χρόνια.
Δράση 18
Καθιέρωση ενός Δείκτη Ποιότητας Αέρα που θα μετράει τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης με σκοπό να μειωθούν κατά 10% σε 7 χρόνια οι ημέρες που οι ρύποι κατατάσσονται σύμφωνα με το Δείκτη αυτόν ως «μη υγιείς» ή «επικίνδυνες».
Νερό
Δράση 19
Ανάπτυξη πολιτικών ώστε να αυξηθεί η πρόσβαση σε πόσιμο νερό με στόχο να γίνει προσβάσιμο σε όλους μέχρι το 2015. Για πόλεις με κατανάλωση πόσιμου νερού μεγαλύτερη από 100 λίτρα κατά κεφαλήν την ημέρα, υιοθεσία κι εφαρμογή πολιτικών μείωσης της κατανάλωσης κατά 10% έως το 2015.
Δράση 20
Προστασία της οικολογικής ακεραιότητας των πηγών πόσιμου νερού της πόλης (π.χ. υδροφόρα στρώματα, ποτάμια, λίμνες, υγρότοποι και συνδεόμενα οικοσυστήματα)
Δράση 21
Υιοθεσία οδηγιών διαχείρισης των υγρών αποβλήτων του Δήμου και μείωση των μη επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων κατά 10% σε 7 χρόνια, μέσα από την επεκτεινόμενη χρήση ανακυκλωμένου νερού και μέσα από την εφαρμογή μιας διαδικασίας βιώσιμου αστικού σχεδιασμού για τη γραμμή διαχωρισμού υδάτων, διαδικασίας η οποία θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή όλων των κοινοτήτων που επηρεάζονται και βασίζεται σε στέρεες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές αρχές.
Συμφωνίες για το Αστικό Περιβάλλον Όραμα και Εφαρμογή
ΟΙ 21 ΔΡΑΣΕΙΣ που συνιστούν τις Συμφωνίες για το Αστικό Περιβάλλον είναι οργανωμένες κατά περιβαλλοντικά θέματα. Είναι αποδεδειγμένα πρώτα βήματα προς την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Όμως, για να επιτύχουμε μια μακράς διάρκειας βιωσιμότητα, οι πόλεις θα πρέπει προοδευτικά να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους σε όλες τις θεματικές περιοχές.
Η εφαρμογή των Συμφωνιών για το Αστικό Περιβάλλον θα απαιτήσει έναν ανοιχτό, διαφανή και συμμετοχικό διάλογο ανάμεσα στην κυβέρνηση, τις κοινοτικές ομάδες, επιχειρήσεις, ακαδημαϊκά ιδρύματα και άλλους βασικούς συντελεστές. Η εφαρμογή των Συμφωνιών θα ωφελήσει όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται στη βάση μιας προσεκτικής εκτίμησης των διαθέσιμων εναλλακτικών λύσεων με τη χρήση της επιστήμης που διατίθεται.
Η έκκληση για τη δράση που αναφέρθηκε προηγουμένως τις περισσότερες φορές θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση κονδυλίων σαν αποτέλεσμα της μειωμένης κατανάλωσης πόρων και των βελτιώσεων στην υγεία και τη γενική ευζωία των κατοίκων της πόλης.
Η εφαρμογή τω Συμφωνιών μπορεί να γίνει μοχλός στην εντεινόμενη ισχύ κάθε πόλης για να προωθήσει κι ακόμη να απαιτήσει από τους προμηθευτές πρακτικές υπεύθυνες περιβαλλοντικά, που σέβονται τα εργατικά κι ανθρώπινα δικαιώματα.
Από τώρα οι πόλεις θα εργαστούν για την εφαρμογή όσο δυνατόν περισσότερων από τις 21 Δράσεις. Η ικανότητα των πόλεων να ενεργοποιήσουν τοπικούς περιβαλλοντικούς νόμους και πολιτικές διαφέρει σε μεγάλο βαθμό. Όμως, η επιτυχία των Συμφωνιών τελικά θα κριθεί στη βάση των δράσεων που έγιναν. Γι’ αυτό οι Συμφωνίες μπορούν να εφαρμοστούν μέσω προγραμμάτων και δραστηριοτήτων ακόμη και όπου οι πόλεις δεν έχουν την απαιτούμενη νομοθετική εξουσία για καθιέρωση νόμων.
Ο στόχος είναι οι πόλεις να διαλέγουν Δράσεις κάθε χρόνο. Για να αναγνωρίζουμε την πρόοδο των πόλεων στην εφαρμογή των Συμφωνιών, ένα Πρόγραμμα Πράσινων Αστεριών Πόλεων θα δημιουργηθεί. Στο τέλος των 7 χρόνων, μια πόλη που έχει εφαρμόσει
19 έως 21 Δράσεις θα αναγνωρίζεται σαν μια Πόλη 4 αστέρων
15 ως 18 Δράσεις θα αναγνωρίζεται σαν μια Πόλη 3 αστέρων
12 έως 14 Δράσεις θα αναγνωρίζεται σαν μια Πόλη 2 αστέρων
8 έως 11 Δράσεις θα αναγνωρίζεται σαν μια Πόλη ενός αστέρα
Σπύρος Σγούρος
Μέλος των Οικολόγων Πράσινων
